Zasady, których należy przestrzegać w celu ochrony gospodarstwa przed wirusem Afrykańskiego Pomoru Świń (ASF)
- zabezpiecz świnie przed kontaktem z dzikami
- nie karm świń odpadami kuchennymi
- do pracy ze zwierzętami używaj oddzielnego stroju i pozostawiaj go w chlewni
- pamiętaj o utrzymywaniu pomieszczeń w czystości oraz dezynfekcji
- do pomieszczeń ze zwierzętami może wchodzić tylko właściciel gospodarstwa lub osoba sprawująca opiekę nad zwierzętami
- maty nasączone środkiem dezynfekcyjnym muszą być wyłożone przed wejściem do budynków inwentarskich
- zwierzęta i gospodarstwo muszą być zarejestrowane w ARiMR
- obserwuj stan zdrowia świń – o wszelkich niepokojących objawach natychmiast powiadom lekarza weterynarii
Afrykański pomór świń to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe oraz dziki.
- Wirus ASF może przetrwać nawet kilka miesięcy w rozkładającej się padlinie
- Wędzenie, peklowanie i mrożenie nie zawsze zabija wirusa
- Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF w związku z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia
Jak chronić gospodarstwo przed ASF?
- Przestrzegaj wymagań określonych w przepisach prawnych.
- Wprowadzaj do gospodarstw świnie oraz paszę z pewnego źródła.
- Zmieniaj odzież i buty przed wejściem do chlewni.
- Myj i dezynfekuj ręce przed wejściem do chlewni.
- Dbaj o czystość sprzętu używanego w gospodarstwie szczególnie do obsługi świń.
- Ogranicz do niezbędnego minimum dostęp do chlewni osób postronnych.
- Zabezpiecz gospodarstwo przed dostępem zwierząt dzikich.
Przepisy prawne
Zwalczanie afrykańskiego pomoru świń odbywa się w szczególności na podstawie przepisów:
- ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421);
- rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego
pomoru świń (Dz. U. poz.754).
Powiatowy Lekarz Weterynarii (PLW) zwalczając ASF stosuje środki, przewidziane w art. 44 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (decyzja administracyjna PLW).
Ponadto PLW wydaje akt prawa miejscowego – art. 45 ust 1 ww. ustawy.
Jeżeli konieczne jest zastosowanie wskazanych w ustawie środków na obszarze większym niż obszar powiatu, wówczas powiatowy lekarz weterynarii informuje wojewódzkiego lekarza weterynarii, który występuje z wnioskiem do Wojewody. Wojewoda wydaje rozporządzenie na podstawie art. 46 ust 3 ww. ustawy.
Jeżeli zagrożenie dotyczy całego terytorium RP lub znaczącej jego części rozporządzenie może wydać na podstawie art. 47 ust. 1 Minister właściwy ds. rolnictwa.
Jednocześnie na podstawie art. 54 ust. 1 ww. ustawy oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych zwierząt, dla których sporządza się plany gotowości ich zwalczania (Dz. U. z 2015 r., poz. 440) powiatowy lekarz weterynarii, wojewódzki lekarz weterynarii oraz Główny Lekarz Weterynarii, w zakresie swojej właściwości posiadają i stale aktualizują plany gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym plan gotowości zwalczania afrykańskiego pomoru świń.
Dodatkowo od 2013 r. realizowane są roczne programy dotyczące monitorowania i zwalczania ASF na całym terytorium Polski wydane na podstawie ww. ustawy.
Ponadto na podstawie art. 47 ust. 1 art. 48a ust. 3 ww. ustawy wydane zostało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. z 2018 r. poz. 290 z późn. zm.) wdrażające przepisy decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylająca decyzję wykonawczą Komisji 2014/178/UE (Dz. Urz. UE L 295 z 11.10.2014, str. 63 z późn. zm.).
Decyzja wykonawcza Komisji 2014/709/UE była stosowana do dnia 20 kwietnia 2021 r.
W dniu 21 kwietnia 2021 r. weszło w życie rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/605 z dnia 7 kwietnia 2021 r. ustanawiające szczególne środki zwalczania afrykańskiego pomoru świń (Dz. Urz. UE L 129 z 15.04.2021 r., str. 1), które ustanawia na określony czas środki szczególne w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń, które mają być stosowane przez państwa członkowskie, dotknięte tą chorobą, na których terytorium występują obszary objęte ograniczeniami I, II lub III wymienione w załączniku I do ww. rozporządzenia.
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/605 obowiązuje bezpośrednio i wprost na terytorium Polski.
Obszary wyznaczane w związku z ASF
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/605 z dnia 7 kwietnia 2021 r. ustanawiające szczególne środki zwalczania afrykańskiego pomoru świń ustanawia następujące obszary objęte restrykcjami, w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF):
- „obszar objęty ograniczeniami I” oznacza obszar o precyzyjnie wyznaczonych granicach geograficznych w państwie członkowskim wymieniony w załączniku I część I, objęty środkami szczególnymi w zakresie zwalczania chorób i graniczący z obszarami objętymi ograniczeniami II lub III;
- „obszar objęty ograniczeniami II” oznacza obszar o precyzyjnie wyznaczonych granicach geograficznych w państwie członkowskim wymieniony w załączniku I część II, objęty środkami szczególnymi w zakresie zwalczania chorób;
- „obszar objęty ograniczeniami III” oznacza obszar o precyzyjnie wyznaczonych granicach geograficznych w państwie członkowskim wymieniony w załączniku I część III, objęty środkami szczególnymi w zakresie zwalczania chorób;
Na ww. obszarach zgodnie z przepisami ww. Rozporządzenia w przypadku wystąpienia ogniska afrykańskiego pomoru świń u utrzymywanych świń właściwy organ państwa członkowskiego ustanawia obszar objęty ograniczeniami zgodnie z art. 21 ust. 1 rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/687 i zgodnie z warunkami określonymi w tym artykule:
- obszar zapowietrzony – 3 km wokół ogniska,
- obszar zagrożony – dodatkowe 7 km od obszaru zapowietrzonego (łącznie 10 km wokół ogniska)
